موسسه حقوقی دادجویان

حریم خصوصی همانطور که از اسمش پیداست، مربوط به اماکن، اطلاعات و ارتباطاتی است که افراد به صورت خصوصی در اختیار دارند و انتظار دارند تا دیگران از ورود به آن منع شوند؛ این در حالی است که فضای داخل خودرو که به واسطه شیشه‌ها قابل رویت بوده و از این منظر حریم خصوصی محسوب نمی‌شود.

در حالی دیوان عدالت اداری در سال ۷۹ بخشنامه نیروی انتظامی در خصوص تجسس خودروها در مبادی ایست و بازرسی بدون حکم موردی از مقام قضایی را ابطال کرد که از همان زمان چالش بین تشخیص بخش‌های خصوصی و عمومی در خودروها محل چالش حقوقی بوده است؛ این در حالی است که با تصویب قانون حمایت از آمران معروف در سال‌های اخیر به این چالش پاسخ داده شد. دکتر سید علی کاظمی، حقوقدان و مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه، در گفت‌وگو با «حمایت» ابهامات مربوطه در این خصوص را بیان کرده است.

کاظمی می‌گوید: شرط اصلی خصوصی بودن یک امر، پنهان بودن آن است و به طور مثال به فضایی خصوصی می‌گویند که کسی آن را به طور طبیعی و عادی نبیند و بر همین اساس فضای پیدای خودرو، حریم خصوصی نیست.

کاظمی به مفاد قانونی مربوط به این موضوع اشاره و اظهار می‌کند: یکی از مستندات قانونی مربوط به ماده ۵ قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر است که طبق آن، در اجرای امر به معروف و نهی از منکر نمی‌توان متعرض حیثیت، جان، مال، مسکن، شغل و حریم خصوصی و حقوق اشخاص شد، مگر در مواردی که قانون تجویز کند.

وسایل نقلیه مشمول حریم خصوصی نیست
این حقوقدان در پاسخ به این سوال که در چه مواردی قانون این نکته را تجویز می‌کند، به تبصره ماده ۵ قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر اشاره کرده و می‌گوید: طبق تنها تبصره این ماده، اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند، مانند قسمت‌های مشترک آپارتمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و نیز وسایل نقلیه مشمول حریم خصوصی نیست.
وی می‌افزاید: همچنین در مقررات راهنمایی و رانندگی به مواردی اشاره شده که نبودن حریم خصوصی خودرو در موارد پیدا را تائید می‌کند که نمونه آن را در تاکید بر دودی نشدن شیشه‌ها بیش از حد متعارف و قانونی شاهد هستیم.

کاظمی خاطرنشان می‌کند: در مورد شیشه دودی قانونی وجود دارد که باید داخل خودرو از فاصله سه متری دیده شود در غیر این صورت مأموران پلیس راهنمایی و رانندگی با فرد متخلف برخورد خواهند کرد. حتی در مورد پرده نیز عمدتا اتوبوس‌ها چنین شرایطی دارند اما با توجه به اینکه وسیله نقلیه پنجره دارد همان حکم حریم عمومی در مورد آن صدق می‌کند و داخل این وسایل نیز حریم خصوصی نیست.