موسسه حقوقی دادجویان

بر اساس بند الف ماده ۴ قانون تامین ‌اجتماعی، تمامی افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق، کار می‌کنند، مشمول قانون تامین ‌اجتماعی هستند و کارفرما طبق ماده ٣۶ همین قانون مسئول پرداخت حق ‌بیمه سهم خود و بیمه‌شده به این سازمان است.
در ماده ١۴٨ قانون کار نیز کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلف شده‌اند بر اساس قانون تامین ‌اجتماعی، نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام کنند. همچنین در ماده ٢٣ قانون کار آمده است: «کارگر از لحاظ دریافت حقوق یا مستمری‌های ناشی از فوت، حمایت در برابر حوادث، بیماری‌ها و بارداری، بازنشستگی، بیکاری، تعلیق، ازکارافتادگی کلی و جزیی یا مقررات حمایتی و شرایط مربوط به آنها تابع قانون تامین ‌اجتماعی خواهد بود.» بنابراین همه کارگاه‌ها و مشاغلی که تحت پوشش قانون کار قرار دارند، مشمول قانون تامین ‌اجتماعی نیز می‌شوند.
به بهانه ۲۵ تیرماه که با عنوان روز «بهزیستی و تامین اجتماعی» نامیده شده است، با دکتر وحید قاسمی‌عهد، حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص حمایت‌های قانونی تامین اجتماعی از کارگران گفت‌وگو کرده‌ایم.
دکتر قاسمی‌‌عهد‌ در گفت‌وگو با «حمایت» در خصوص اینکه چه کارگرانی تحت پوشش تامین اجتماعی قرار می‌گیرند، اظهار کرد: اگر بخواهیم در خصوص مشمولان و غیرمشمولان قاعده‌ای به‌دست آوریم، به نظر می‌رسد ملاحظه مقررات قانونی بهترین مبنا باشد. در تعریف کارگر ماده ٢ قانون کار مقرر می‌دارد: «کارگر از لحاظ این قانون، کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست ‌کارفرما کار می‌کند.»

وی افزود: بر اساس بند الف ماده ۴ قانون تامین ‌اجتماعی نیز، کلیه افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند، مشمول قانون تامین ‌اجتماعی هستند. با توجه به این تعریف می‌توان گفت هرگونه فعالیتی که در ازای دستمزد باشد، اعم از کار موقت، پاره‌وقت، ساعتی و دایمی، مشمول مقررات تامین‌ اجتماعی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: باید توجه داشت که بسیاری از اشخاص از لحاظ تعریف حقوقی، کارگر محسوب می‌شوند اما بنا به دلایل قانونی مشمول قانون کار قرار نمی‌گیرند. مثلاً اتباع بیگانه‌ای که پروانه کار ندارند، از لحاظ تعریف حقوقی، کارگر محسوب می‌شوند اما به دلیل نداشتن پروانه کار، مشمول قانون کار و به تبع آن جزء بیمه‌شدگان تامین اجتماعی محسوب نمی‌شوند.
وی با بیان اینکه برخی از کارگران به علت اینکه مشمول مقررات استخدامی خاصی هستند، از شمول قانون کار و تامین اجتماعی مستثنی می‌شوند، اضافه کرد: برابر ماده ١۴٨ قانون کار، کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلف شده‌اند بر اساس قانون تامین‌ اجتماعی، نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام کنند بنابراین تمامی کارگاه‌ها و مشاغلی که تحت پوشش قانون کار قرار دارند، مشمول قانون تامین ‌اجتماعی نیز می‌شوند.

قاسمی‌عهد با بیان اینکه بر اساس ماده یک قانون کار، تمامی کارفرمایان، کارگران، کارگاه‌ها، مؤسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی مکلف به تبعیت از این قانون هستند، گفت: درست است که اصولا تمام مشمولان قانون کار از مزایای تامین اجتماعی بهره می‌شوند اما این موضوع بدان مفهوم نیست که مشمولان قانون تامین ‌اجتماعی تنها به تابعان قانون کار محدود می‌شوند بلکه گروه‌ها و افراد دیگری نیز هستند که تحت پوشش خدمات تامین ‌اجتماعی قرار می‌گیرند؛ برای نمونه هرچند بیمه‌شدگان اختیاری، صاحبان مشاغل آزاد، کارگران ساختمانی و رانندگان برون‌شهری و درون‌شهری، تحت قانون کار نیستند اما ذیل چتر حمایتی تامین اجتماعی قرار دارند.
حمایت‌های قانونی از کارگران
در مدت فعالیت آنها این وکیل پایه‌یک دادگستری در پاسخ به این پرسش که کارگران در مدت فعالیت تحت چه حمایت‌هایی قرار دارند، عنوان کرد: در پاسخ به این پرسش باید به مفاد ماده ۳ قانون تامین اجتماعی اشاره کرد که برابر آن، تأمین اجتماعی موضوع این قانون شامل حوادث و بیماری‌ها، بارداری، غرامت دستمزد، از کارافتادگی، بازنشستگی، مرگ و مقرری بیمه بیکاری است.